Feminismoak azken hamarkadan izan duen gorakadaren ondorioz, egitura, disziplina eta instituzio sozial oro begirada androzentrikoaz zeharkatuta dagoela inor gutxik ezeztatuko du. Baina esaldi potolo hori neurri eta adibide zehatzetara ekartzean agertzen dira erresistentzia eta ulertu nahi ezak. Eusko Jaurlaritzak genero berdintasunaren bidean sukaldeen tamaina handitzeko egin duen lege proposamenak sortu zituen zalaparta eta adar jotzeak horren adibide dira. Izan ere, genero rolek gure hiri eta etxebizitzak proiektatzerako orduan eragina dute, baina dibulgazio lan handiaren beharra dago oraindik.
Zeri buruz ari gara orduan etxebizitzen diseinuan genero ikuspegia txertatzeaz ari garenean? Funtsean, hurrengo ideiak aintzat hartzeaz:
- Etxean deskantsatu eta harremantzeaz gain, lan ere egiten dela. Janaria prestatzea, arropa garbitzea, etxea txukuntzea, besteak zaintzea… lana da, ordaindutako lana ez izan arren. Lan erreproduktiboa hain zuzen ere.
- Etxebizitzen moldagarritasuna futsezkoa dela bizitzaren ziklo ezberdinetan ematen diren aldaketei eta baita bizikidetza unitate anitzei erantzuteko. Familia nuklearra izan da tamainak eta programak zehazterako orduan erreferentzia nagusi, eta errealitatean, bizikidetza moldeak ugariak dira.
- Espazioaren diseinuak harreman komunitarioak bultzatu ditzakeela, eta horretarako etxebizitza blokeetako espazio komunen kalitatea berpentsatzeko beharra dago, elkarrekin egoteko eta topo egiteko guneak sortuz.
Hurrengo lerroetan, Durangoko “Etxebizitzak eta bulegoak eraikitzean genero ikuspegia txertatzeko ordenantzetan” landutako eduki nagusiak azalduko ditugu. Eduki horiek 2 bloke nagusitan bana ditzakegu: etxebizitza blokearen gune komuniei eragiten dietenak, eta etxebizitza barrualdeei buruzkoak.
Gune komunei dagokienez:
- Gela komunitarioa: 20 etxebizitza edo gehiagoko blokeek erabilera komunitarioko gela bat izango dute, gutxienez 25 m2-ko azalera duena.
- Mugikortasuna laguntzeko gailuak gordetzeko gela: haur-kotxeak, erosketetarako orgatxoak, gurpildun aulkiak edo antzeko elementuak gordetzeko gela bat egongo da behe solairuan, etxebizitza bakoitzeko 0,35 m2-ko azaleraduna.
- Trastelekuak: Etxebizitza guztiek izango dute trasteleku bat gutxienez, 4 m2-ko azalera duena.
Etxebizitza barrualdeei dagokienez:
- Balkoia: etxebizitzek balkoi edo terraza bat izango dute gutxienez 3,6 m2-koa, non 2×1,20 m-ko laukizuzen batentzako lekua egongo den.
- Armairuak logelatik kanpo: sarreran edo pasozko guneetan gutxienez 0,5×0,6×2,10 m-ko biltegiratze espazioa aurreikusiko da.
- Arropa garbiketa: Etxebizitza guztiek izango dute gune bat arropa garbiketa ziklorako (arropa zikinak pilatu, garbitu, lehortu, lisatu) eta esekitokitik lekurik hurbilenean kokatua egongo da.
- Sukaldea: Biltegiratze bolumen minimoa ezartzen da eta baita janaria prestatzeko gainazalaren gutxieneko azalera. Egongelarekiko batasun espaziala bultzatzen da, beti ere, bi espazioen arteko banaketa bisuala ezarriz, lan eta deskatsu momentuen banaketa ahalbidetzeko.
Etxebizitza berrien diseinuan eragitea aurrerapauso garrantzitsua da etxeko espazioei lan erreproduktiboen ikuspegitik heltzeko. Hala ere, aurrera begira, hurrengo erronka dugu aurrean:
Nola esku-hartu jada eraikita dauden etxebizitzetan? Ze neurriren bitartez hobetu ditzakegu bizigarritasun parametroak existitzen diren etxebizitza tipologia ezberdinetan?
